Proloog

Op basis van Europese regelgeving wordt in Nederland sinds enige jaren gewerkt aan de invoering van wetgeving omtrent een openbaar register van uiteindelijk belanghebbenden van vennootschappen en rechtspersonen, het zogenaamde UBO register.  Die wetgeving zal, als het aan de Nederlandse wetgever ligt, in januari 2020 in werking treden. 

Een UBO (afkorting van "Ultimate Beneficial Owner") is een natuurlijk persoon die het uiteindelijke belang in of de uiteindelijke zeggenschap over een vennootschap of rechtspersoon heeft. In het algemeen kwalificeert als UBO een persoon met een (uiteindelijk) belang van meer dan 25%. Indien van een entiteit niet kan worden vastgesteld dat iemand een zodanig belang heeft moet een natuurlijke persoon behorend tot het hogere leidinggevend personeel als de UBO worden aangemerkt. 

Het UBO register zal worden beheerd door de Kamer van Koophandel. Niet geheel onverwacht -  gelet op de inkomsten die het UBO register zal genereren -  heeft de Kamer van Koophandel maar al te graag aangegeven deze verantwoordelijke taak op zich te willen nemen.

De grootste zorg waartoe de invoering van het UBO register aanleiding geeft – naast de zorgwekkende gedachte dat aan een organisatie als de Kamer van Koophandel de verantwoordelijkheid voor het beheer zal worden toevertrouwd  ─  is de schending van het recht op privacy. De regels van hoe netjes om te gaan met vertrouwelijke gegevens van burgers zijn juist vorig jaar (sinds 25 mei 2018) door de Algemene Verordening Gegevensbescherming in heel Europa vastgelegd. De wetgever lijkt thans voorbij te gaan aan de impact op het privé-leven die de bekendmaking in het UBO register zal hebben op de betrokken UBO’s en hun familieleden. Met kan bijvoorbeeld denken aan familiebedrijven waarvan de zakelijke belangen open en bloot komen te liggen. Of aan bestuurders van charitatieve instellingen die hun liefdadigheidswerk in strikte discretie willen uitvoeren. Juist mensen wier privacy bescherming behoeft dreigen ten prooi te vallen aan de blik van nieuwsgierige gelukszoekers of hongerige lieden met nog kwadere bedoelingen. Hoe heeft dit zo ver kunnen komen?

(ga door naar Etappe 1)